رئیس اچ‌اس‌ئی شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب: سهم نفت در انتشار گازهای گلخانه‌ای پایین‌تر از دیگر صنایع/ از رسالت خود برای حفظ محیط زیست کوتاه نیامدیم
رئیس اچ‌اس‌ئی، پدافند غیرعامل و مدیریت بحران شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب با تبیین اقدام‌های این شرکت برای حفظ محیط زیست گفت: سهم صنعت نفت در انتشار گازهای گلخانه‌ای در کل کشور نسبت به صنایع و منابع دیگر (به‌ویژه منابع متحرک) بسیار پایین‌تر است و شرکت ما این توانایی را دارد که به‌تنهایی برای کل کشور، تعهد نشست پاریس در زمینه کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای را محقق کند.
بصیرت نو خوزستان : به گزارش پایگاه اطلاع رسانی مناطق نفتخیز جنوب، آلودگی هوای خوزستان که بالا می‌رود ذهن‌ها ناخودآگاه به سمت صنعت نفت می‌رود، اما آیا تأسیسات صنعت نفت عامل اصلی آلودگی هوا در اهواز است؟ رئیس اچ‌اس‌ئی، پدافند غیرعامل و مدیریت بحران شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب در این زمینه می‌گوید: بر اساس مطالعات دانشگاهی سازمان حفاظت محیط زیست، سهم منابع انتشار متحرک در بحث انتشار آلاینده‌های کلانشهر اهواز حدود ۶۵ درصد است که بالاترین سهم آن مربوط به انتشار از خودروهای شخصی و موتورسیکلت‌هاست.
محمدرضا نادری معتقد است: آلاینده غالب در کلانشهر اهواز مرتبط با ذرات معلق ۲.۵ میکرون است که با توجه به موقعیت جغرافیایی واحدهای عملیاتی این شرکت نسبت به محدوده مسکونی کلانشهر اهواز و جهت باد غالب، منبع انتشار این آلاینده، فعالیت‌های نفتی نیست، بلکه بیشتر خودروهای شخصی منبع انتشار این آلاینده‌ها در محدوده مناطق مسکونی هستند.
وی با تأکید بر اینکه همه تلاش ما استفاده از تأسیسات، تجهیزات و اجرای فرآیندها همسو با محیط زیست بوده و در این مسیر هیچ‌گاه از رسالت اصلی خود کوتاه نیامدیم، بیان می‌کند: در صورت اجرایی شدن پروژه‌های جمع‌آوری گازهای همراه که پیش‌تر اعلام شد، شرکت ما این توانایی را دارد که به‌تنهایی، تعهد نشست تغییرات اقلیمی پاریس در زمینه کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای را برای کل کشور محقق کند.
گفت‌وگوی شبکه اطلاع‌رسانی نفت و انرژی (شانا) با محمدرضا نادری، رئیس ایمنی، بهداشت، محیط زیست (اچ‌اس‌ئی)، پدافند غیرعامل و مدیریت بحران شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب در ادامه می‌آید:
نگاه شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب به مسائل محیط زیست استان خوزستان به‌ویژه موضوع هوا که در سال‌های اخیر به مطالبه سراسری تبدیل شده، چیست؟
پیش از پاسخ به این پرسش اجازه دهید گستره‌ای از وسعت و عملکرد شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب را بیان کنم. دامنه فعالیت شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب، استان‌های خوزستان، کهگیلویه و بویراحمد، بوشهر، فارس، ایلام و لرستان را در بر می‌گیرد. این شرکت ۸۰ درصد نفت و حدود ۲۰ درصد گاز کشور را تأمین می‌کند. بدیهی است به‌واسطه فعالیت در گستره‌ای به این عظمت و با حجم تولید بالای نفت، این شرکت با هزاران چاه نفت و گاز، واحدهای عملیاتی متعدد و پراکنده و صدها هزار کیلومتر خطوط لوله اصلی و جریانی سروکار دارد. در این گستره عظیم اکوسیستم‌های متنوع، توپوگرافی‌های مختلف، سدهای آب شرب و کشاورزی و مناطق حفاظت‌شده متعددی نیز وجود دارد.
همان‌طور که بهتر می‌دانید بعضی از تأسیسات شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب قدمت بالایی دارند، بنابراین هرگونه تغییرات فرآیندی یا عملیاتی در مجموعه و تأسیسات، بر محیط پیرامونی آن نیز تأثیر می‌گذارد. قابل ذکر است که رشد مناطق مسکونی، حریم ایمنی تأسیسات این شرکت را نیز تحت‌الشعاع قرار داده است، از این رو مجاورت آنها با مناطق صنعتی بدون رعایت حریم‌های ازپیش‌تعیین‌شده، تأثیرپذیری آنها را از فعالیت‌های صنعت دوچندان خواهد کرد. با وجود این، ضمن تعهد به حفاظت از محیط زیست، این شرکت نیز پروژه‌های محیط زیستی متعددی را برای کنترل و کاهش آلاینده‌های محیط زیستی تعریف و اجرا کرده است. همه تلاش ما استفاده از تأسیسات، تجهیزات و اجرای فرآیندها همسو با محیط زیست بوده و در این مسیر هیچ‌گاه از رسالت اصلی خود کوتاه نیامدیم. از طرفی باید بپذیریم ما هم به‌عنوان یک شرکت نفتی آلودگی‌های خاص خودمان را داریم و ممکن است به‌صورت ناخواسته یا در صورت وقوع شرایط اضطراری، آلودگی ایجاد کنیم. همه تلاش ما استفاده از تأسیسات، تجهیزات و اجرای فرآیندها همسو با محیط زیست بوده و در این مسیر هیچ‌گاه از رسالت اصلی خود کوتاه نیامدیمدر همین باره، مشکلات محیط زیستی شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب شناسایی و برای آنها برنامه‌های عملیاتی لازم تعریف و تدوین شده است، همچنین تعاملات خوبی نیز با اداره کل حفاظت محیط زیست استان‌ها با تأکید بر رعایت الزام‌های قانونی در محدوده فعالیت شرکت داریم، به‌نحوی که تلفیقی از تجربه و دانش فنی عملیاتی کارکنان صنعت نفت با دانش محیط زیستی متخصصان اداره کل حفاظت محیط زیست، راهگشای حل بسیاری از مشکلات بوده است.
با این مقدمه باید عنوان کنم پروژه‌ها یا برنامه‌های محیط زیستی متعددی در بخش‌های مختلف به‌ویژه در زمینه هوا تعریف شده است. از جمله برنامه‌های این شرکت می‌توان به طرح‌های جلوگیری از گازسوزی، ارائه گزارش‌های خوداظهاری منابع انتشار آلاینده (به‌صورت فصلی)، همکاری با اداره کل حفاظت محیط زیست استان خوزستان برای پایش و کنترل آلودگی هوا، طرح‌های جلوگیری از نفت‌سوزی با استفاده از دستگاه‌های فرآورش سیار نفت (MOT و MOS) و مشعل سبز (Green Burner)، تزریق پساب به چاه‌های دفع پساب (به عمق مخزن نفت) و ساخت حوضچه تبخیر استاندارد، انجام مطالعات ارزیابی محیط زیستی (EIA)، مدیریت پسماندهای تولیدی به‌ویژه مدیریت کنده‌های حفاری، مقابله با ریزگردها به‌عنوان یکی از اقدام‌های عام‌المنفعه و پروژه‌های ایجاد فضای سبز در جوار تأسیسات اشاره کرد.
چرا گازسوزی صورت می‌گیرد؟
در واقع مشعل به‌عنوان تمهید ایمنی برای یک کارخانه و بر اساس استانداردهای مهندسی در شرایط اضطراری طراحی شده است. از عمده دلایل گازسوزی مازاد می‌توان به گازسوزی با هدف ایجاد شرایط ایمن عملیاتی، گازسوزی ناشی از مشکلات عملیاتی و تعمیراتی، گازسوزی ناشی از قطع جریان برق در کارخانه‌های نفت و گاز، گازسوزی به علت دریافت نکردن گاز از سوی صنایع پایین‌دست اشاره کرد. این موارد تا زمان اصلاح مشکل و به‌منظور ایمن‌سازی، به گازسوزی در مشعل منجر می‌شود. درواقع مشعل‌ها به‌عنوان تجهیزی برای گازسوزی دائمی نبوده و به‌دلیل نیاز در شرایط اضطراری که برشمرده شد، استفاده می‌شود، از این رو امکان حذف کامل مشعل میسر نیست، اما این اطمینان داده می‌شود که با اجرای طرح‌های جلوگیری از سوزاندن گازهای همراه، از گازسوزی مستمر جلوگیری می‌شود.
مهم‌ترین اقدام‌هایی که شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب برای جمع‌آوری گازهای همراه انجام داده، چه بوده است؟
پروژه‌های متعددی از طریق مسیر موجود در برنامه‌ریزی تلفیقی این شرکت برای جلوگیری از سوزاندن گاز در مشعل تعریف شده است، به‌نحوی که بعضی از آنها بهره‌برداری شده‌اند و برخی نیز در مرحله اجرا هستند. از طرفی از طریق جلب سرمایه‌گذار، پروژه‌هایی با عنوان جمع‌آوری گازهای همراه آغاجاری و گچساران به میزان ۵۹۳ میلیون فوت‌مکعب در روز در قالب پروژه بهسازی و احداث تأسیسات جمع‌آوری گازهای مشعل (سرمایه‌گذار پالایشگاه گاز بیدبلند) و طرح جمع‌آوری گازهای همراه کارون و مارون به میزان ۲۴۹ میلیون فوت‌مکعب در روز در قالب پروژه بهسازی و احداث تأسیسات جمع‌آوری گازهای مشعل (سرمایه‌گذار پتروشیمی مارون) تعریف شده و در مرحله اجرا قرار دارند، همچنین از ظرفیت بخش خصوصی نیز در دو پروژه طرح جمع‌آوری گازهای مشعل واحد بهره‌برداری پارسی کلاستر به مقدار روزانه ۳.۵ میلیون فوت‌مکعب و مارون ۶ به مقدار ۲۲ میلیون فوت‌مکعب در قالب مزایده از سوی شرکت تامکار گاز و طرح جمع‌آوری گازهای مشعل واحد بهره‌برداری مارون ۳ به مقدار روزانه ۱۲میلیون فوت‌مکعب و منصوری به مقدار ۱۰ میلیون فوت‌مکعب در قالب مزایده از سوی شرکت هیربد نیرو نیز اجرایی شده‌اند.
به‌منظور رعایت الزام‌های اچ‌اس‌ئی در همه طرح‌ها و پروژه‌های شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب اقدام‌های مؤثری در دستور کار مدیریت‌ها و واحدهای مرتبط قرار گرفته است. برای مثال، در همه طرح‌های نگهداشت و افزایش تولید مناطق (طرح‌های ۲۸ مخزن) که هم‌اکنون به‌عنوان یک مگاپروژه در حال اجراست، الزام‌های محیط زیستی به‌ویژه پاکسازی خاک‌های آلوده، استفاده دوباره از پساب‌ها، مدیریت اصولی کنده‌های حفاری و عدم گازسوزی مدنظر قرار گرفته و این موضوع به‌عنوان یک الزام در قراردادهای فی مابین قید و بر آن تأکید شده است. تأکید می‌کنم حمایت از شرکت‌های خصوصی به‌عنوان یکی از سیاست‌های مهم شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب در برنامه کاری است.
از دیگر اقدام‌ها در زمینه جلوگیری از آلودگی هوا می‌توان به استفاده از دستگاه MOT (دستگاه فرآورش سیار نفت) و MOS (دستگاه تفکیک‌گر سیار سرچاهی) اشاره کرد. این تجهیزات برای نخستین بار در شرکت بهره‌بردار نفت و گاز کارون (از شرکت‌های بهره‌برداری زیرمجموعه شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب) ساخته و بهره‌برداری شده است. این اقدام خوب به سایر شرکت‌های زیرمجموعه نیز تعمیم داده شد و اکنون ۱۵ دستگاه در مالکیت این شرکت قرار دارد، همچنین دستگاه‌هایی نیز به شکل استیجاری استفاده می‌شوند. این تجهیزات از سوزاندن نفت در گودال سوخت در زمان انجام تعمیرات یا احیای چاه‌ها جلوگیری می‌کنند و بدین‌صورت سهم بسزایی در کاهش انتشار آلاینده‌ها به هوا دارند.
برای نمونه از فروردین‌ماه ۱۳۹۹ تا پایان اسفندماه همان سال، مقدار نفت جمع‌آوری‌شده ناشی از به‌کارگیری تجهیزات دستگاه فرآورش سیار نفت، دستگاه تفکیک‌گر سیار سرچاهی، ۱۷ هزار و ۲۲۰ بشکه نفت در شرکت کارون و ۱۵۴ هزار و ۷۰۲ بشکه در شرکت مارون است که این مقدار پیش‌تر سوزانده می‌شد و اکنون جمع‌آوری می‌شود و به واحدهای عملیاتی باز می‌گردد.
قابل گفتن است در سطح شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب براساس دستورعمل و راهنمای وزارت نفت، سالانه مقدار انتشار گازهای گلخانه‌ای محاسبه می‌شود. در روش محاسبه موجودی انتشار گازهای گلخانه‌ای، منابع مختلفی شامل انتشار از منابع احتراقی ثابت، فلر، انتشارات فرّار و انتشارات غیرمستقیم مانند انتشارات ناشی از مصرف برق در نظر گرفته شده است. شایان ذکر است به‌دلیل نبود سیال‌سوزی، منبع یادشده فاقد انتشار گاز گلخانه‌ای هستند. آمار مقایسه‌ای از سال ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۹ نشان می‌دهد میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای در بسیاری از شرکت‌های بهره‌برداری مناطق نفتخیز جنوب روندی کاهشی داشته استآمار مقایسه‌ای از سال ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۹ نشان می‌دهد میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای در بسیاری از شرکت‌های بهره‌برداری مناطق نفتخیز جنوب روندی کاهشی داشته است. این مهم از طریق کنترل گازسوزی، نظارت‌های فرآیندی، مدیریت هدررفت انرژی و اجرای پروژه‌های جلوگیری از سوزاندن گاز محقق شده است، همچنین این شرکت متعهد است در زمان وقوع پدیده وارونگی هوا، اقدام‌های کنترلی مناسبی را به‌منظور تقلیل انتشار آلایندگی‌ها به حداقل مقدار ممکن پیاده‌سازی و اجرا کند.
مطابق استانداردهای جهانی، بسیار از شرکت‌های نفتی معتبر دنیا اعلام کرده‌اند سرانه انتشار گازهای گلخانه‌ای را به ازای هر بشکه تولیدی زیر ۲۰ کیلوگرم کاهش دهند. با توجه به آمارهای موجود، شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب هم‌اکنون در دو شرکت زیرمجموعه خود در سطح محدوده تأثیرپذیری در کلانشهر اهواز (شرکت‌های بهره‌برداری نفت و گاز کارون و مارون) توانسته است در محدوده استانداردهای جهانی قرار گیرد (تحقق انتشار زیر ۲۰ کیلوگرم گاز گلخانه‌ای به ازای هر بشکه نفت تولیدی).
در صورت اجرایی شدن پروژه‌های جمع‌آوری گازهای همراه که پیش‌تر اعلام شد، شرکت ما این توانایی را دارد که به تنهایی تعهد نشست تغییرات اقلیمی پاریس در زمینه کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای را برای کل کشور محقق سازد. با بهره‌برداری کامل پروژه‌ها و در زمان سقف تولید می‌توان از انتشار حدود ۳۳ میلیون تن CO۲ جلوگیری کرد، البته فراموش نکنیم که تعهد پاریس نیز مشمول همه صنایع کشور می‌شود که خوشبختانه صنعت نفت در این زمینه نیز پیشرو است. از سویی با توجه به نیاز شرکت‌های پتروشیمی به گاز تولیدی شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب، این دسته از شرکت‌ها هم در زمینه پروژه گازهای همراه ورود کرده‌اند. با در نظر گرفتن برنامه‌های کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای در بخش‌های پایین‌دست صنایع نفت نیز انتشار گازهای گلخانه‌ای کاهش قابل‌توجهی خواهد داشت. بدیهی است سهم صنعت نفت در انتشار گازهای گلخانه‌ای در کل کشور نسبت به صنایع و منابع دیگر (به‌ویژه منابع متحرک) بسیار پایین‌تر است، اما این شرکت با استفاده از تمامی امکانات در راستای کاهش قابل‌توجهی از میزان گازهای گلخانه‌ای گام برداشته است.
این خبر را هم باید اعلام کنم که واحد حفاظت محیط زیست شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب، بر اساس راهنمای انتشار برآورد آلاینده‌های هوای شرکت ملی نفت ایران، نرم‌افزاری را طراحی کردند که امکان محاسبه انتشار آلاینده‌ها را تسهیل کرده است. این نرم‌افزار مورد تأیید شرکت ملی نفت ایران بوده و هم‌اکنون دیگر شرکت‌های نفتی نیز از این نرم‌افزار استفاده می‌کنند. پرواضح است انجام محاسبات دقیق و جمع‌آوری داده‌های انتشار آلاینده‌ها نخستین گام برای تدوین اصولی و صحیح برنامه‌های عملیاتی برای کاهش مقدار انتشار آلاینده‌ها است.
مردم خوزستان چه زمانی شاهد خاموش شدن فلر خواهند بود؟
پروژه‌های جمع‌آوری گازهای همراه برای نخستین بار از دهه ۱۳۴۰ آغاز شده و هم‌اکنون در دهه ۹۰ حدود ۸۰ درصد گازهای همراه تولیدی جمع‌آوری می‌شود. این داده‌ها نشان می‌دهد شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب به‌منظور کاهش فلرینگ عزمی جدی داشته است، به‌نحوی که گازسوزی مشاهده‌شده در زمان کنونی بسیار کمتر از احجامی است که در گذشته شاهد آن بوده‌ایم. این مهم از طریق اجرای پروژه‌های جلوگیری از سوزاندن گازهای همراه، کنترل گازسوزی و نظارت مستمر بر شرایط فرآیندی از سوی نیروهای متخصص و باتجربه صنعت نفت محقق شده است. با توجه به آمار ارائه‌شده پرواضح است به مقدار قابل‌توجهی از انتشار آلاینده‌های هوا جلوگیری شده است.
همان‌طور که در سطور بالا نیز اعلام شد مشعل‌ها به‌عنوان تجهیزی برای گازسوزی دائمی نبوده و به‌دلیل نیاز در شرایط اضطراری که برشمرده شد، استفاده می‌شوند، از این رو امکان حذف کامل سوختن گازهای مشعل به‌دلیل نیاز عملیاتی در شرایط خاص میسر نیست، اما این اطمینان داده می‌شود که با اجرای طرح‌های جلوگیری از سوزاندن گازهای همراه، از گازسوزی مستمر جلوگیری و به کمترین مقدار ممکن تقلیل داده شود. مطابق بررسی‌های به عمل آمده (براساس برنامه پیش‌بینی تولید و توزیع گاز ۱۴۰۴-۱۴۰۰) در صورت فراهم شدن شرایط و رفع مشکلات، با اجرای برنامه‌ها و پروژه‌های محیط زیستی، همه گازهای همراه مشعل تا سال ۱۴۰۴ صفر می‌شود. مشکلات مالی، موارد عملیاتی و حوادث پیش‌بینی‌نشده از دیگر دلایل اختلاف پیش‌بینی و عملکرد است. با تأمین منابع مالی برای نوسازی تجهیزات و اجرای طرح‌های بهسازی تأسیسات و فلرها در تحقق اهداف تعیین‌شده تسریع می‌شود.
با ادامه روند کنونی و تداوم تحریم، دستیابی به این اهداف امکان‌پذیر است؟
مشعل‌ها به‌عنوان تجهیزی برای فلرینگ به‌دلیل نیاز در شرایط اضطراری استفاده می‌شوند و امکان حذف کامل فلر به‌دلیل نیاز عملیاتی در شرایط خاص میسر نیست، اما این اطمینان داده می‌شود که با اجرای طرح‌های جلوگیری از سوزاندن گازهای همراه، از فلرینگ مستمر جلوگیری و به کمترین میزان ممکن تقلیل داده شودسناریو و صفر شدن گازهای همراه مشعل (فلر) در سال ۱۴۰۴ با تداوم روند فعلی تنظیم شده است، به نحوی که از فرصت‌های به‌دست‌آمده ناشی از تحریم و از طریق استفاده از خدمات و توان بخش داخلی درصدد تحقق پروژه‌ها هستیم. به همین منظور در بسیاری از بخش‌های این صنعت با استفاده از توانایی کارشناسان و متخصصان داخلی اقدام‌های اساسی و مؤثری صورت پذیرفته و تجربه‌های به‌دست‌آمده حتی در صورت ادامه یا حتی لغو تحریم‌های ظالمانه کنونی کمک شایانی به این صنعت خواهد کرد.
منابع مالی و بودجه برای فعالیت‌های محیط زیستی مناسب است؟
متقاضیان پروژه‌ها از مسیرهای مشخص اعلام‌شده نسبت به پیگیری موارد اجرایی اقدام می‌کنند. اداره اچ‌اس‌ئی در این فرآیند، جنبه نظارتی دارد و با انجام پیگیری و در صورت نیاز مکاتبه با واحد متناظر در شرکت ملی نفت ایران تلاش می‌شود پروژه‌های محیط زیستی در اولویت اجرا قرار گیرند. خوشبختانه به‌دلیل اهمیت بالای مقوله محیط زیست، مدیران این شرکت نیز متعهد به حفظ محیط زیست هستند. این مهم نقش بسزایی در تصویب‌خواهی، تأمین نقدینگی و پیشبرد پروژه‌های محیط زیستی داشته است. بدیهی است بهبود شرایط مالی در تسریع اجرای پروژه‌های محیط زیستی نقشی بسزا دارد.
آیا برنامه‌هایی کوتاه‌مدت برای کاهش پیامدهای فلرهای موجود، دارید؟
شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب با استفاده از دانش متخصصان صنعت نفت و از طریق توان نیروهای عملیاتی توانسته است طرح مشعل‌های بدون دود را به‌عنوان راه‌حلی کوتاه‌مدت پیاده‌سازی کند. اجرای طرح مشعل‌های بدون دود با هدف بهسوزی مشعل‌های گازی بوده و سبب افزایش راندمان احتراق می‌شود. از جمله مزایای محیط زیستی طرح می‌توان به احتراق کامل هیدروکربن‌ها و جلوگیری از تولید ذرات هوابرد خطرناک از جمله دوده، جلوگیری از انتشار هیدروکربن‌های نسوخته به‌ویژه ترکیبات حلقوی و آروماتیک و کاهش ریسک محیط زیستی و بهداشتی آنها و جلوگیری از انتشار محصولات احتراق ناقص به‌ویژه گاز سمی مونواکسید کربن اشاره کرد. این طرح به‌صورت پایلوت در واحدهای بهره‌برداری شماره ۲ و ۳ شرکت بهره‌برداری نفت و گاز کارون در شهر اهواز اجرا شد. با توجه به موفقیت‌آمیز بودن طرح مذکور، برنامه‌ریزی لازم برای بهسازی مشعل‌های دیگر شرکت‌های بهره‌برداری نفت و گاز به‌ویژه در سطح شرکت مارون نیز در حال اجراست.
با استفاده از توانمندی شرکت‌های خصوصی داخلی، بهسازی تیپ مشعل‌ها نیز در حال انجام است. هم‌اکنون، یک شرکت بومی در استان خوزستان در این زمینه فعالیت دارد و با تغییر تیپ برخی از فلرها و پس از نصب آنان کاهش قابل‌ملاحظه میزان انتشار آلاینده‌ها را شاهد هستیم. با توجه به موارد اعلام‌شده پیشین می‌توان استفاده از توانمندی شرکت‌های داخلی در این زمینه را مصداق بارزی از تبدیل تهدید به فرصت در شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب قلمداد کرد.
از دیدگاه‌های دانشگاهی هم در زمینه کاهش آلاینده‌ها در صنعت نفت استفاده می‌کنید؟
در شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب واحدی با عنوان اداره پژوهش و فناوری وجود دارد که یکی از وظایف این واحد ایجاد ارتباط مناسب بین صنعت و دانشگاه است. پروژه‌های تحقیقاتی متعددی در این واحد برنامه‌ریزی شده که خروجی آنها به‌عنوان راه‌حل‌های تعیین‌شده برای رفع معضلات شرکت استفاده می‌شود، همچنین نشستی با استادان دانشگاه در حوزه هوا در برنامه قرار گرفته است تا از دیدگاه‌ها و تجربه‌های آنها به‌عنوان متخصصان علمی در بهبود روش‌های اجرای کار بهره‌مند شویم. همه هم و غمّ ما، نه‌تنها به‌عنوان شاغلان این شرکت، بلکه به‌عنوان یک شهروند، رفع معضلات آلودگی بوده و همین موضوع سبب شده برنامه‌های اجرایی این حوزه را با جدیت بیشتری دنبال کنیم.
شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب توانسته است قوانین سازمان حفاظت محیط زیست را در زمینه توسعه فضای سبز رعایت کند؟
در زمینه توسعه و نگهداشت فضای سبز اقدام‌های مؤثری در شرکت صورت پذیرفته است. مقدار فضای سبز موجود در شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب در پایان سال ۱۳۹۹ بیش از ۵۶۲ هکتار است. مطابق با محاسبات انجام‌شده، درصد کل فضای سبز نسبت به سطح کل واحدهای عملیاتی این شرکت در پایان سال ۱۳۹۹، به میزان ۴۷ درصد برآورد شده است. در همین راستا، لازم است به اطلاع برسانم مطابق با الزام قانونی تعیین‌شده از سوی سازمان حفاظت محیط زیست در ماده ۱۵ قانون هوای پاک، واحدهای صنعتی موظف‌اند حداقل ۱۰ درصد مساحت واحد عملیاتی را به فضای سبز اختصاص دهند. با توجه به عملکرد خوب شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب، مشخص می‌شود این شرکت ضمن عمل به قوانین محیط زیستی، اقدام‌های مؤثری را درباره نگهداشت و افزایش سرانه فضای سبز به میزانی بالاتر از الزام قانونی تعیین‌شده، پیاده‌سازی کرده است.
به نظرتان با وجود انجام این اقدام‌های ارزنده، دلیل نارضایتی شهروندان چیست؟
با توجه به تخصصی بودن مباحث محیط زیستی لازم است اقدام‌های انجام‌شده در زمینه کاهش آلاینده‌ها و آثار آن بر محیط پیرامون و جامعه شهری به‌درستی اطلاع‌رسانی شود، همچنین لازم است از طرق مختلف (ساخت فیلم، انیمیشن و…) آموزش‌های همگانی در زمینه مبانی محیط ارائه شود. با این کار ضمن افزایش آگاهی عمومی در حوزه محیط زیست، قضاوت صحیح‌تری نیز در رابطه با آلودگی‌های پیش‌آمده صورت خواهد پذیرفت. به‌طور مثال براساس مطالعات دانشگاهی سازمان حفاظت از محیط زیست، سهم منابع انتشار متحرک در بحث انتشار آلاینده‌های کلانشهر اهواز حدود ۶۵ درصد است که بالاترین سهم آن مربوط به انتشار از خودروهای شخصی و موتورسیکلت است، همچنین سهم صنایع ۳۵ درصد اعلام شده است. اینکه می‌گویید مردم راضی نیستند به این دلیل است که شهروندان منابع انتشار مانند گازسوزی در مشعل و هیدروکربورهای نسوخته را که جزو آلودگی‌های بصری و قابل مشاهده است، می‌بینند اما کمتر کسی متوجه انتشار آلودگی از منابع متحرک می‌شوند.
امیدواریم با انجام مطالعات دقیق‌تری سهم شرکت‌های نفتی به‌خصوص شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب در میزان انتشار آلاینده‌ها مشخص و اعلام شود. برای نمونه فعالیت‌های شرکت ما نقشی در انتشار ریزگردها در شهر اهواز نداشته و از طرفی در بیشتر ایام سال، آلاینده غالب در کلانشهر اهواز مرتبط با ذرات معلق ۲.۵ میکرون است که با توجه به موقعیت جغرافیایی واحدهای عملیاتی این شرکت نسبت به محدوده مسکونی کلانشهر اهواز و جهت باد غالب، منبع انتشار این آلاینده، فعالیت‌های نفتی نیست، بلکه بیشتر، خودروهای شخصی منبع انتشار این آلاینده‌ها در محدوده مناطق مسکونی هستند، اما حرف مردم هم صحیح و به‌حق است و باید برای همین آلودگی به‌وجودآمده ناشی از تأسیسات نفتی نیز برنامه‌ریزی شود.
در تلاش هستیم با شبیه‌سازی در نرم‌افزار AERMOD (که مقدار و مسیر انتشار آلایندگی هوا را مشخص می‌کند) طی ماه‌های آینده در شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب میزان آلودگی در بخش‌های مختلف این شرکت مشخص شود و محدوده حرکت آلاینده‌ها تعیین شود. آنچه واضح است امروز داشتن محیط زیست پاک مطالبه عموم مردم بوده و تأکیدهای مقام‌های مسئول نیز در همین باره است. این امور به‌عنوان متولی اصلی محیط زیست در شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب بر رعایت الزام‌های اشاره‌شده در قوانین نظارت و پیگیری مستمری داشته و امید است در سایه الطاف الهی، حمایت‌های همیشگی مدیرعامل مناطق نفتخیز و همت همه همکاران سختکوش به جایگاه والای محیط زیست که همان رسیدن به محیطی عاری از هر آلودگی است دست یابیم.
